مقاله

در دوران پیش رو در عصر تکنولوژی و فضای مجازی، جایی که هر تصویر و اطلاعات می‌تواند به صورت گسترده پخش و ماندگار شود؛ فیلم‌هایی به سرعت در حال بارگذاری‌اند که نقش اصلی آن را کودکان‌ ایفا می‌کنند. کودکان معصومی که قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری ندارند. کودکانی که ممکن است با کوچک‌ترین کلمات، سلامت روان آنان به خطر بیوفتد و به آنان احساس ناامنی و ناکامی دهد. ویدیو‌هایی با حضور کودکان کار که محتوای آنان رویا‌ها و آرزوهای آنان را نشان می‌دهد و یا این کودکان را درگیر پاسخ دادن به سوال‌ها و چالش‌هایی از محدودیت‌های فردی و اجتماعیشان کنند. در یکی از این ویدیوها "کودک‌کاری" را می‌بینیم که از رویا‌هایش می‌پرسند. به همین علت به سراغ آقای دکتر کوشش (متخصص و روانشناس کودک و نوجوان و قائم‌مقام مدیریت توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی) رفتیم و نظر ایشان را راجع به این‌گونه ویدیو‌‌ها پرسیدیم. ایشان بعد از دیدن ویدیو نظرات خود را از منظر اخلاق حرفه‌ای و روانشناسی کودک این گونه بیان کردند: فیلم‌هایی با این نوع محتوا که به شدت در فضای مجازی زیاد شده است، الزاماً می‌تواند از روی بدخواهی فرد بزرگسال نباشد بلکه از روی عدم آگاهی اتفاق بیوفتد. تصور غالب این افراد جدا از دیده شدن ویدیو، برانگیختن احساسات و تحت تاثیر قرار دادن عموم مردم در مورد زندگی کودکان کار و نیاز‌ها، تنگنا‌ها و آرزوهای این کودکان است که زیر فشار اقتصادی خانواده در حال له شدن است، اما این یک روش غیر اخلاقی است. رعایت چارچوب اصول اخلاقی در تولید ویدیو‌هایی از این دست، بسیار حائز اهمیت است. در جلسات کنوانسیون حقوق کودک نیز بار‌ها این موضوع مطرح شده است و یونیسف نیز در سال ۲.۱۷ به موضوع حقوق کودکان در فضای مجازی بطور جدی پرداخت. در کشور ما نیز بارها و بارها به این موضوع رسیدگی شده است و افرادی در این حوزه مشغول فعالیت هستند.

باید بدانیم که حریم خصوصی کودک در پرسیدن سوال‌هایی از این دست، نقض می‌شود. همچنین وقتی صدا و تصویر کودک به وضوح در ویدیو پخش و نشان داده می‌شود می‌تواند کرامت انسانی او را دچار خدشه و ممکن است در بزرگسالی و بعد از دیدن تصاویر خود احساس شرم کند، سرنوشتش دستخوش تغییر شده و حتی منجر به اختلال شخصیت شود. هم‌چنین رفتار نزدیکان کودک بعد از دیدن این گونه ویدیو‌ها می‌تواند کودک را دچار اضطراب، عدم اعتماد به نفس و عزت نفس کند. در آخر باید گفت با وجود همه‌گیری این پدیده، جامعه و مردم می‌توانند جلوی این موج را بگیرند و از همراهی کردن و پخش شدن این نوع ویدیوها جلوگیری کنند و سدی شوند در برابر این‌گونه تبلیغات.

باید تکرار کنم که حفظ کرامت انسانی مهمترین بحث اخلاق است و آنجا که پای کودکی در میان است باید با حساسیت بیشتری عمل کنیم تا در آینده جامعه‌ای سالم‌تر داشته باشیم.